Cây bầu là loại cây dây leo thuộc họ bầu bí (Cucurbitaceae), được trồng phổ biến ở nhiều vùng nông thôn và thành thị vì dễ trồng, cho năng suất cao và có nhiều công dụng. Quả bầu được dùng để nấu canh, luộc, xào, thậm chí làm nước ép hoặc dưa muối. Bên cạnh đó, một số giống bầu hồ lô còn được trồng làm cảnh.
Việc trồng và chăm sóc bầu đúng kỹ thuật không chỉ giúp cây phát triển khỏe mạnh mà còn mang lại vụ mùa bội thu. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn từng bước chi tiết để trồng và chăm sóc cây bầu hiệu quả nhất.
1. Lựa chọn giống bầu
Việc chọn giống là bước đầu tiên và quan trọng. Có nhiều giống bầu phổ biến hiện nay như:
- Bầu trắng trái dài: phổ biến, năng suất cao.
- Bầu sao: trái ngắn, to, có hình thon đẹp.
- Bầu hồ lô: thường dùng làm cảnh, hình dáng độc đáo.
- Bầu tròn trái to: phù hợp nấu canh, trồng thương mại.
Tiêu chí chọn giống:
- Giống có khả năng kháng bệnh tốt.
- Phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng địa phương.
- Hạt giống có nguồn gốc rõ ràng, không bị mốc, lép.
- Địa chỉ bán hạt giống cho bạn tham khảo
- https://shopee.vn/product/27317075/23306385915/
- https://dailyhatgiongcaytrong.com/
2. Chuẩn bị đất và địa điểm trồng
2.1. Đất trồng
Cây bầu thích hợp với đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt, độ pH từ 6 – 6.8. Các loại đất phù hợp gồm:
- Đất thịt nhẹ
- Đất phù sa ven sông
- Đất pha cát hoặc đất trộn hữu cơ
Xử lý đất trước khi trồng:
- Cày bừa kỹ, phơi ải đất 7-10 ngày để tiêu diệt mầm bệnh.
- Bón lót bằng phân hữu cơ hoai mục (10–15kg/m²), vôi bột (50–70g/m²) và phân lân (30–40g/m²).
2.2. Địa điểm trồng
- Nơi có ánh nắng ít nhất 6 tiếng/ngày.
- Có giàn leo hoặc dễ dựng giàn.
- Trồng được trong vườn, sân thượng, ban công (trong thùng xốp, chậu lớn).
3. Gieo trồng cây bầu
3.1. Xử lý hạt giống
- Ngâm hạt giống trong nước ấm 2 sôi - 3 lạnh (50°C) trong 6–8 tiếng.
- Ủ hạt trong khăn ẩm hoặc giấy ăn ẩm, để nơi ấm (25–30°C) khoảng 1–2 ngày cho hạt nứt nanh.
3.2. Gieo hạt
- Gieo trực tiếp vào đất hoặc bầu ươm.
- Đặt hạt nằm ngang, sâu khoảng 2–3cm.
- Mỗi hốc gieo 1–2 hạt, sau nảy mầm thì tỉa bớt cây yếu.
- Tưới nhẹ bằng vòi phun sương để giữ ẩm.
3.3. Thời vụ trồng
- Vụ đông xuân: Tháng 11 – 1 dương lịch (miền Nam).
- Vụ hè thu: Tháng 2 – 5 (miền Bắc).
- Vụ thu đông: Tháng 8 – 9.
4. Làm giàn cho cây bầu
Cây bầu là cây leo, cần làm giàn để cây phát triển và cho trái tốt.
4.1. Thời điểm làm giàn
- Khi cây được 4–5 lá thật (khoảng 2–3 tuần sau gieo), bắt đầu leo.
4.2. Kiểu giàn
- Giàn chữ A: phổ biến, dễ thi công.
- Giàn ngang bằng tre nứa hoặc lưới: phù hợp sân thượng.
- Giàn hình vòm: vừa tạo bóng mát, vừa thẩm mỹ.
Lưu ý: Giàn cao khoảng 1,8–2,2m, chắc chắn để đỡ được trọng lượng trái và thân cây.
5. Chăm sóc cây bầu
5.1. Tưới nước
- Giai đoạn nảy mầm và cây con: tưới mỗi ngày 1 lần vào sáng sớm.
- Giai đoạn ra hoa, đậu trái: tăng cường tưới 2 lần/ngày.
- Tránh để đất úng nước vì rễ bầu dễ thối.
5.2. Bón phân
Lượng phân cho 1 cây (trung bình):
- Phân chuồng hoai mục: 10–15kg.
- Phân lân: 50–70g.
- Phân kali: 30–40g.
- Phân đạm: 40–60g.
Các đợt bón phân:
- Bón lót (trước khi trồng): toàn bộ phân chuồng + ½ phân lân.
- Bón thúc lần 1 (15–20 ngày sau trồng): ⅓ phân đạm + ⅓ phân kali.
- Bón thúc lần 2 (khi cây leo giàn): ⅓ phân đạm + ⅓ kali + ít phân hữu cơ.
- Bón thúc lần 3 (khi cây ra hoa, đậu trái): phần phân còn lại.
Phân hữu cơ vi sinh và phân trùn quế cũng là lựa chọn tốt để bón định kỳ.
5.3. Tỉa nhánh, tạo tán
- Tỉa bớt nhánh nhỏ, yếu để tập trung dinh dưỡng cho nhánh khỏe.
- Chỉ giữ lại 2–3 nhánh chính để cây phát triển tốt.
- Khi dây leo dài đến giàn, bấm ngọn để kích thích ra nhánh phụ, đậu trái nhiều hơn.
6. Phòng trừ sâu bệnh
Cây bầu thường gặp các bệnh và sâu hại như:
6.1. Bệnh thường gặp
- Bệnh sương mai: đốm vàng trên lá, sau chuyển nâu.
- Bệnh phấn trắng: bề mặt lá phủ lớp trắng mỏng.
- Bệnh héo rũ: do nấm hoặc vi khuẩn, cây héo nhanh chóng.
- Thối gốc, thối trái: do đất úng nước.
Biện pháp phòng ngừa:
- Luân canh cây trồng, không trồng bầu nhiều vụ liên tục.
- Dọn sạch cỏ dại, lá già, tạo độ thông thoáng.
- Phun thuốc sinh học như nano bạc, chế phẩm trichoderma.
- Tránh tưới nước vào chiều tối, hạn chế ẩm ướt ban đêm.
6.2. Sâu hại
- Sâu xanh, sâu đục thân: ăn lá non, cắn phá dây.
- Bọ trĩ, rệp sáp: chích hút nhựa làm lá xoăn, vàng.
- Ruồi đục quả: gây hỏng trái non.
Cách xử lý:
- Dùng bẫy màu vàng dính để thu hút bọ trĩ.
- Dùng dung dịch tỏi, ớt, gừng xịt định kỳ đuổi côn trùng.
- Nếu cần, dùng thuốc trừ sâu sinh học như Neem oil, Emamectin.
7. Thu hoạch bầu
7.1. Thời gian thu hoạch
- Bầu thường cho thu hoạch sau 40–60 ngày kể từ khi gieo.
- Tùy giống, có thể thu trái non sau 10–12 ngày từ lúc đậu trái.
7.2. Cách thu hoạch
- Dùng dao hoặc kéo sắc cắt cuống, tránh giật mạnh làm gãy nhánh.
- Nên thu vào sáng sớm hoặc chiều mát.
- Thu liên tục 2–3 ngày/lần để kích thích cây ra trái mới.
8. Một số mẹo tăng năng suất bầu
- Trồng xen cây hoa cúc, húng quế để đuổi sâu bọ tự nhiên.
- Dùng phân chuối ủ hoặc vỏ trứng ngâm để tưới, bổ sung kali và canxi.
- Thường xuyên cắt tỉa lá già, lá sâu bệnh để cây thông thoáng.
- Duy trì độ ẩm đất ổn định bằng rơm rạ hoặc mùn dừa phủ gốc.
Kết luận
Cây bầu là loại cây dễ trồng, phù hợp với nhiều vùng miền, cho năng suất cao nếu biết cách chăm sóc. Từ việc chọn giống, chuẩn bị đất, gieo hạt, làm giàn đến khâu bón phân, tưới nước và phòng bệnh, mỗi bước đều cần thực hiện đúng kỹ thuật để đạt hiệu quả tốt nhất. Chỉ cần một chút kiên nhẫn và tỉ mỉ, bạn hoàn toàn có thể thu được những giàn bầu xanh tốt, sai trĩu quả ngay tại vườn nhà.
Kết nối với chúng tôi